काठमाडौं, ३ पुस । चार लेनको भूमिगत सडक। त्यसका दायाँ–बायाँ दुई–दुई लेनका सहायक सडक। भूमिगत सडक ‘क्रस’ गर्ने आठ लेनको बाहिरी सडक। यो राजधानीको मुख्य नाका कलंकीचोकको स्वरुप हो। चीन सरकारको सहयोगमा निर्माण पूरा भएपछि अहिलेको अस्तव्यस्त कलंकीचोक यस्तो बन्नेछ, अबको ४० महिनापछि ।
कलंकी–कोटेश्वर चक्रपथ विस्तार योजनाअन्तर्गत भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालयले कलंकीको ट्राफिक समस्या सुल्झाउन भूमिगत मार्गसहित आठ लेन सडकको अवधारणा ल्याएको हो। काठमाडौं चक्रपथ सुधार योजनाले कलंकी–कोटेश्वर खण्डको निर्माण कार्य सुरु गरिसकेको छ। योजना प्रमुख अशोक तिवारीका अनुसार यही खण्डको ५ सय ५० मिटर नमूना सडक चैतभित्रै तयार गरिने आजको नागरिकले फिचर स्टोरी तयार गरेको छ ।
आगामी ४० महिनाभित्र निर्माण सम्पन्न हुने १०.३९ किलोमिटर लामो कलंकी–सातदोबाटो–कोटेश्वर सडक निर्माण लागत ५ अर्ब ९ करोड रुपैयाँ रहने मन्त्रालयले जनाएको छ। कलंकीचोकको भूमिगत बाटो ८ सय ४० मिटर लामो हुनेछ।
सडकको डिजाइनअनुसार बल्खुबाट स्वयम्भू जाने सवारीसाधनले कलंकीचोकमा भूमिगत मार्ग प्रयोग गर्नेछन्। भूमिगत सडकमाथिको आठ लेन सडक थानकोट–कलंकी हुँदै कालिमाटी जाने सवारीका लागि हो। चक्रपथका सहायक लेनबाट आएका सवारीले पनि कालिमाटी तथा थानकोटतिर जान यही आठ लेन सडक प्रयोग गर्नेछन्।
‘कलंकी क्षेत्रमा सवारीसाधनको अत्यधिक चाप हुने भएकाले व्यवस्थित गर्न यस्तो बाटोको अवधारणा ल्याइएको हो,’ उनले नागरिकसँग भने, ‘भूमिगत मार्ग निर्माणको काम सुरु भएपछि सवारी आवातजावत वैकल्पिक सडकबाट हुनेछ।’ भूमिगत मार्ग निर्माण गर्न कम्तीमा एक वर्ष लाग्ने उनले बताए।
तिवारीका अनुसार ट्राफिक प्रहरीले दुइटा वैकल्पिक रुटबारे गृहकार्य थालेको छ। एउटा, नैकापबाट खसीबजार निस्किने। अर्को, नागढुंगाबाट सीतापाइला निस्किने।
भूमिगत मार्ग निर्माणपछि कलंकीचोकमा अहिले रहेको आकाशेपुल भत्काइनेछ। तिवारीका अनुसार तीव्र रफ्तारका सवारी गुड्न भूमिगत सडक बनेपछि आकाशेपुलको आवश्यकता पर्दैन।
‘हामीले पहिल्यै कलंकीमा आकाशेपुल निर्माण गर्न हुन्न भनेर विरोध गरेका थियौं,’ उनले भने, ‘हतारमा पुल निर्माण गर्दा फेरि भत्काउनुपर्ने अवस्था आयो।’
यो सडक निर्माणको ठेक्का चीनकै सांघाई कन्स्ट्रक्सन ग्रुप कम्पनी लिमिटेडले पाएको छ। कम्पनीले सम्झौताअनुसार २०१३ मार्च १५ बाट निर्माण सुरु गरिसकेको छ। कम्पनीसँग २०१२ डिसेम्बर १८ मा यससम्बन्धी सम्झौता भएको थियो। सबै सडक निर्माण सन् २०१६ मे १५ मा सकिने सम्झौतामा छ।
सम्झौताअनुसार कम्पनीले उक्त सडक खण्डमा पर्ने मनोहरा खोलाको दायाँबायाँ पुल निर्माणका लागि फाउन्डेसनको काम अन्तिम चरणमा पुर्याइसकेको तिवारीले जानकारी दिए। सडक विस्तारकै क्रममा कलंकी–सातदोबाटो क्षेत्रमा बिजुलीका पोल र रुख हटाउन थालिएको छ।
चैतभित्र नमूना
विस्तारको काम तीव्र रूपमा अघि बढेको कलंकी–कोटेश्वर सडक खण्डमध्ये पहिलो चरणमा चैतभित्र ५ सय ५० मिटर नमूना सडक निर्माण गरिने भएको छ। ललितपुरको भनिमण्डलदेखि एकान्तकुनासम्म आठ लेनको नमूना सडक निर्माण गरिने योजना प्रमुख तिवारीले जानकारी दिए।
उनका अनुसार नमूना सडक बनाइसकेपछि बाँकी क्षेत्रमा त्यही आधारमा विस्तारको काम अघि बढ्नेछ। यसअघि कलंकी खसीबजारदेखि एमाले पार्टी कार्यालय अगाडिसम्म नमूना सडक बनाउने तयारी थियो। त्यहाँभन्दा भनिमण्डल–एकान्तकुना खण्डमा निर्माण सहज देखिएकाले पहिलोपटक त्यहीँबाट काम सुरु गर्न लागेको तिवारीले बताए।
आठ लेनको सडकमा चार लेन तीव्र रफ्तारको मुख्य सडक हुनेछ। बाँकी चार लेनमा सडकका दुवैतर्फ सात–सात मिटरको दुई–दुई लेनका सहायक सडक हुनेछन्। साइकल लेन र २.५ मिटरको फुटपाथसमेत हुने तिवारीले बताए। उनका अनुसार एकान्तकुना, सातदोबाटो र ग्वार्कोमा बाटो काट्न आकाशेपुल निर्माण गरिने छ।
कोटेश्वर–चाबहिल–कलंकी खण्ड पनि निर्माण हुने
चीन सरकारले कलंकी–कोटेश्वर खण्ड निर्माणसँगै चक्रपथका बाँकी भाग पनि निर्माण गर्ने भएको छ। यसअन्तर्गत अबको सात वर्षभित्र कोटेश्वर–चावहिल–कलंकी खण्डको निर्माण पूरा गर्ने योजना छ। त्यसपछि सम्पूर्ण चक्रपथ क्षेत्रको विस्तार योजना पूरा हुनेछ। यसका लागि चीन सरकारले मौखिक सहमति जनाइसकेको तिवारीले बताए।
विभिन्न चरणमा गरी १२ वर्षमा निर्माण सक्ने भनिएको चक्रपथ विस्तार योजना सरकारकै आग्रहमा एकै चरणमा सात वर्षभित्र सक्न चीन तयार देखिएको तिवारीले जानकारी दिए। यसका लागि चीनबाट बाँकी खण्डको काम थाल्न चिनियाँ प्राविधिक टोली काठमाडौं आइसकेको छ। ‘टोलीले बाँकी खण्डको अध्ययन गरिरहेको छ,’ उनले भने।
टोलीले चक्रपथका सबै सडक एकै स्तरको बनाउनुपर्ने भन्दै प्रारम्भिक अध्ययनको काम छिटो गरिरहेको छ। तिवारीका अनुसार टोलीको प्रतिवेदनपछि बाँकी रहेको क्षेत्रका लागि थप लागत टुंगो लाग्नेछ।
स्रोत : हम्राकुरा